Cố Hương – Lỗ Tấn

Cố Hương
Lỗ Tấn (1881 – 1936) được coi là người đặt nền móng cho văn học hiện đại Trung Quốc. Ông sáng tác đa dạng thể loại văn học, nhưng truyện ngắn là điểm nhấn của tác phẩm của ông. Sinh ra trong một giai đoạn lịch sử đầy biến động, Lỗ Tấn đã nắm bắt tư tưởng tiến bộ và nhấn mạnh vai trò của văn học đối với xã hội. Từng là bác sĩ nhưng sau này Lỗ Tấn nhận ra quan điểm rằng không phải mọi căn bệnh đều có thể chữa lành bằng y học, mà còn căn bệnh tinh thần mà theo ông, dân tộc Trung Hoa thời đó đối mặt với nó rất khó khăn và cần sự can thiệp. Vì vậy, ông quyết tâm sử dụng văn chương như một công cụ để thay đổi xã hội. Không chỉ góp phần về nội dung, truyện ngắn của Lỗ Tấn còn đem đến sự đổi mới đáng kể cho văn học hiện đại Trung Quốc về cả hình thức. Người đương thời và các thế hệ sau này đã công nhận Lỗ Tấn là một “bác sĩ văn học” hoặc một nhà văn Cách mạng. Nhiều tác phẩm của ông chỉ trích những tật xấu sâu kín của dân tộc Trung Hoa. Ví dụ, nhân vật AQ trong AQ chính truyện được xem là biểu tượng sống động của bản chất dân tộc Trung Hoa thời đó. AQ đã không chỉ thoát khỏi trang sách để tồn tại trong cuộc sống hàng ngày. Khi đọc truyện ngắn của Lỗ Tấn, độc giả Việt Nam sẽ cảm thấy quen thuộc, thân thiện với cách thể hiện tính cách tài tình của ông, đôi khi bạn có cảm giác đã gặp nhân vật này đâu đó trong xã hội, thậm chí có thể thấy những tật xấu của chính bản thân mình. Trong tác phẩm của ông, thường xuất hiện loạt nhân vật ẩn dưới tầng đáy xã hội, mà khiến ta liên tưởng đến các nhân vật trong truyện ngắn của Nam Cao. Thưởng thức truyện ngắn của Lỗ Tấn, độc giả sẽ phải cười với những chi tiết hài hước, châm biếm nhưng sau khi đặt sách xuống, bạn sẽ cảm thấy hồi hộp, tiếc nuối trước số phận của các nhân vật. Tuyển Tập Truyện Ngắn Lỗ Tấn giới thiệu những tác phẩm tiêu biểu của Lỗ Tấn trong lĩnh vực truyện ngắn, giúp độc giả yêu thích văn chương và sinh viên, học sinh có cái nhìn tổng quan về một cây bút nổi tiếng trong văn học Trung Quốc. Những tác phẩm nổi bật như Nhật ký người điên, Cố hương, Thuốc, A.Q chính truyện, Lễ cầu phúc, Cao Phu Tử, Trong Quán Rượu… Một cái nhìn từ xa xưa. Trong số các nhà văn Trung Quốc cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, Lỗ Tấn nổi tiếng như một hiện tượng làm nổi sóng giới văn. Trước và sau ông, hiếm có ai có tài văn và bút pháp như ông. Thế hệ sau Lỗ Tấn luôn coi ông là một mẫu, một tiêu chuẩn. Cả trong cuộc sống cá nhân và văn học. Tôi nói như vậy không chỉ vì tác phẩm của ông được đưa vào giảng dạy ở các trường từ cấp 1 đến cấp 3 trong và ngoài nước; cũng không phải vì nhiều nhà văn lấy ông làm nguồn cảm hứng và ảnh hưởng văn phong, tư tưởng của mình, mà bởi thật sự trong ông toát lên vẻ vĩ nhân. Những ai đã gặp ông, trò chuyện với ông, đều cảm thấy như vậy. Không chỉ ở Trung Quốc, ở Việt Nam, cái chất sống sôi nổi của con người (lao động, nông dân, thương nhân, trí thức) trong tác phẩm của Lỗ Tấn vẫn còn mới mẻ, được đọc với sự tò mò và trang trọng cho tới ngày nay. Tôi nhớ Lỗ Tấn đã từng nói: “Trên đời không có con đường, con đường là sự đi thổi của con người”. Đúng như vậy. Con đường mà ông đã chọn, đã đi qua, trước đó không có. Ông đã chiếu sáng tất cả để tạo ra con đường cho bản thân mình. Hậu thế sẽ luôn biết ơn ông, khi họ bước đi trên con đường trơn tru, đầy sắc sống, tràn ngập tư liệu cho bất cứ ai muốn trở thành nhà văn. Tôi không có cơ duyên sinh cùng thời với ông để quan sát ông từ nhiều góc độ. Tôi không phải đồng hương của ông. Tôi chỉ có thể tưởng tượng về ông qua những viết của ông và qua những câu chuyện về ông từ những người bạn, các đồng thời của ông. Sự trải qua của một cây bút luôn là đề tài hấp dẫn đối với độc giả và công chúng.Làm sao để những dòng chữ xếp gọn gàng trên trang sách mở ra trước mắt các bạn, quả thực là một công việc không hề dễ dàng. Đằng sau điều đó, có bao nỗ lực mà tác giả đã bỏ ra. Những bước chân tác giả đã phải bước qua để đến với các bạn cũng không phải là điều ai cũng biết đến! Đó là lý do tại sao chúng ta luôn tò mò. Chúng ta luôn cần câu trả lời chính thống. Lỗ Tấn đã đi đến cuối con đường nghệ thuật đầy gian nan và bi hài của mình. Bóng dáng của ông đã khuất sau đường chân trời. Chúng ta chỉ có thể nhìn nhận hướng đi của ông thông qua những trang viết mà ông đã để lại, giống như những cột mốc ghi dấu sự hiện diện của ông. Dù không cùng thời với ông, không phải đồng hương của ông, nhưng tôi vẫn có thể quan sát ông mà không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ yếu tố nào khác. Lỗ Tấn đấy. Chỉ với AQ, nhân vật mà ông tạo ra cũng đủ để mọi người nhớ mãi… Đối với nhiều người, tên tuổi của Lỗ Tấn đều liên kết với những truyện ngắn mà ít ai biết rằng ông còn là một nhà thơ. Tôi không biết ông viết bao nhiêu bài thơ. Chỉ riêng 75 bài thơ của ông đã được dịch sang tiếng Việt, đã khiến nhiều người ngạc nhiên. Đó cũng giống như con người của ông – phong phú và bí ẩn. Thật tâm, chỉ vài năm gần đây tôi mới biết rằng ngoài viết truyện ngắn, ông còn sáng tác thơ. Không có gì muộn màng nếu ta dám quyết tâm và cố gắng để hiểu biết một con người. Đó là quan điểm của tôi. Bạn sẽ nghĩ sao về “AQ chính truyện”? Tôi chỉ có thể nói với bạn như câu trả lời mà người phương Tây dành cho Sherlock Holmes: “Ông ta chưa từng thật sự sống, nhưng ông ta không từng qua đời.” Vậy đấy…Hà Nội, 5/6/2017 – LÊ THANH MINH. Mời các bạn thưởng thức “Cố Hương” của tác giả Lỗ Tấn.