Thuật Đọc Tâm

Thuật Đọc Tâm là một cuốn sách đầy giá trị của tác giả Don Richard Riso và Russ Hudson, cung cấp cho bạn chìa khóa để hiểu rõ bản thân và những người xung quanh. Cuốn sách này là một cẩm nang hướng dẫn chi tiết về việc sử dụng hệ thống Enneagram, một công cụ tâm lý uy tín giúp bạn khám phá chín kiểu tính cách cơ bản của con người.

Tóm tắt nội dung chính của Thuật Đọc Tâm:

• Hướng dẫn chi tiết về Enneagram: Cuốn sách cung cấp cho bạn một cái nhìn toàn diện về hệ thống Enneagram, bao gồm lịch sử, cấu trúc và cách thức hoạt động của nó.
• Xác định kiểu tính cách: Cuốn sách bao gồm các bảng hỏi và bài tập giúp bạn xác định chính xác kiểu tính cách của bản thân và người khác.
• Cải thiện bản thân: Thuật Đọc Tâm cung cấp cho bạn những lời khuyên thiết thực để phát triển bản thân, cải thiện các mối quan hệ và vượt qua những thách thức trong cuộc sống.
• Dễ dàng áp dụng: Cuốn sách được viết bằng ngôn ngữ dễ hiểu và cung cấp nhiều ví dụ thực tế, giúp bạn dễ dàng áp dụng kiến thức vào cuộc sống.

Lý do bạn nên đọc Thuật Đọc Tâm:

• Hiểu rõ bản thân: Cuốn sách giúp bạn hiểu rõ điểm mạnh, điểm yếu, động lực và giá trị cốt lõi của bản thân.
• Hiểu người khác: Thuật Đọc Tâm giúp bạn hiểu rõ tính cách, nhu cầu và mong muốn của người khác, từ đó xây dựng những mối quan hệ tốt đẹp hơn.
• Cải thiện giao tiếp: Khi bạn hiểu rõ bản thân và người khác, bạn sẽ có thể giao tiếp hiệu quả hơn.
• Giải quyết mâu thuẫn: Thuật Đọc Tâm cung cấp cho bạn những kỹ năng để giải quyết mâu thuẫn và xây dựng mối quan hệ hòa hợp.

Thuật Đọc Tâm – Cẩm nang nhìn thấu tâm lý đối phương là một cuốn sách dành cho tất cả mọi người, từ những người mới bắt đầu tìm hiểu về Enneagram đến những chuyên gia tâm lý. Cuốn sách này sẽ giúp bạn khám phá bí mật tâm hồn con người và mở ra cánh cửa đến với một cuộc sống hạnh phúc và thành công.
—

“Thuật đọc Tâm là một cuốn sách rất quan trọng. Bằng cách kết hợp các kiểu tính cách hàng ngang của Enneagram với một hệ thống các tầng dọc trong nhận thức, Riso và Hudson đã thực sự tạo nên một trong những mô hình hoàn chỉnh đầu tiên về tâm lý loài người. Bên cạnh tầm quan trọng của công trình mang tính tiên phong này, nó còn nhấn mạnh sự không phù hợp của bất cứ thứ gì hạn hẹp hơn một mô hình toàn phổ về sự sinh trưởng và phát triển của con người. Đây là cuốn sách rất đáng để tìm đọc.”- Ken Wilber, tác giả cuốn The marriage of Sense and Soul (tạm dịch: Sự kết hợp của giác quan và linh hồn)

“Tôi khuyên mọi người nên đọc cuốn sách này, không chỉ những người đang trên con đường phát triển bản thân, mà cả những người muốn hiểu về thế giới nội tâm phức tạp của những người xung quanh như bạn đời, thành viên gia đình, đồng nghiệp, hay bạn bè. Các bảng hỏi đều rất thú vị và mang tính khai sáng. Tôi đã thu được một vài thông tin quan trọng về chính mình, nhận ra thách thức phát triển và vun đắp thêm lòng trắc ẩn. Chắc hẳn, đóng góp lớn nhất của ThuậT đọc Tâm được gói gọn trong từ ‘trí tuệ’. Các tác giả gửi đến một thông điệp rõ ràng về tính phức tạp trong bản chất con người, tiếng gọi khao khát về mặt tâm linh trong mỗi chúng ta, và những tầng cao hơn trong khả năng của chúng ta. Tuy nhiên, họ không bỏ mặc chúng ta tại đó. Họ giới thiệu cho chúng ta một hành trình tiến hóa cá nhân và tâm linh.” -Harville Hendrix, Ph.D, tác giả cuốn Getting the Love You Want (tạm dich: Giành lấy tình yêu bạn muốn)

“Don Riso và Russ Hudson đã làm nổi bật sự phong phú và chiều sâu của Enneagram, cũng như khơi gợi lên sức mạnh của biểu tượng này như một công cụ biến đổi con người. ThuậT đọc Tâm chứa đầy trí tuệ và chiều sâu. Bạn sẽ vô thức tìm đọc lại cuốn sách này nhiều lần và mỗi lần đọc lại sẽ khám phá thêm được những kho báu mới.” -Tony Schwarts, tác giả cuốn What Really matters (tạm dịch: điều thực sự quan trọng)

“Thuật đọc Tâm không chỉ là một bản mô tả và thảo luận rõ ràng, toàn diện về một cách phân loại tính cách cổ xưa, mà còn là một đóng góp to lớn và sáng tạo trong việc ứng dụng và phát triển của mô hình trong tương lai. Don Riso và Russ Hudson đã thiết kế ra những bài hướng dẫn và kiểm tra đơn giản, mang tính thực tiễn có thể giúp xác định kiểu tính cách của một người và sử dụng kiến thức này vào việc chữa lành và biến đổi về mặt tâm lý tinh thần. – Stanislav Grof, M.D., tác giả cuốn The Adventure of Self-Discovery (tạm dịch: hành trình Khám phá bản thân)

—
PHẦN 1 HÀNH TRÌNH NỘI TÂM
Chương 1 XÁC ĐỊNH KIỂU TÍNH CÁCH CỦA BẠN

ENNEAGRAM (phát âm “ANY-a-gram”) là một biểu đồ hình học vạch ra chín kiểu tính cách cơ bản của con người cũng như những mối quan hệ qua lại phức tạp giữa chúng. Mô hình này được phát triển dựa trên tâm lý học đương đại có nguồn gốc từ trí tuệ tâm linh của nhiều nền văn hóa cổ đại khác nhau. Từ Enneagram bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp với “chín” – ennea và “biểu đồ” – grammos; do đó, là một biểu đồ chín góc.

Biểu đồ tính cách Enneagram hiện đại đã được tổng hợp từ nhiều truyền thống tâm linh và tôn giáo. Đây có thể được xem như một sự kết tinh của trí tuệ của toàn nhân loại và những triết lý lâu năm được tích lũy bởi những người theo Thiên chúa giáo, Phật giáo, Hồi giáo (đặc biệt là người Sufi), và người Do Thái (trong Kabbalah) trong hàng ngàn năm.

Cốt lõi của Enneagram là một nhận định phổ quát rằng con người là hiện diện tâm linh giáng sinh trong thế giới vật chất nhưng vẫn là hóa thân bí ẩn cho cuộc sống và linh hồn giống như Đấng toàn năng. Bên dưới những khác biệt và những diện mạo trên bề mặt, đằng sau những bức màn của sự ảo tưởng, ánh sáng của Đức Chúa tỏa sáng bên trong mỗi cá nhân. Tuy vậy, nhiều thế lực khác nhau có thể làm mờ ánh sáng đó, và mỗi truyền thống tâm linh đều có những huyền thoại hay những học thuyết để giải thích về việc loài người đã đánh mất sự kết nối với Đấng toàn năng như thế nào.

Một trong những điểm mạnh lớn nhất của Enneagram là cách mà nó bỏ qua tất cả những khác biệt giữa các hệ thống tư tưởng. Enneagram đã giúp đỡ các cá nhân đến từ hầu hết mọi tôn giáo trong việc tái khám phá bản thể cốt lõi của họ như những thực thể tâm linh. Do đó, Enneagram có thể có giá trị lớn lao trong bối cảnh thế giới ngày nay vì nó khiến cho người da trắng và người da đen, đàn ông và phụ nữ, người theo Công giáo và Tin Lành, người Ả Rập và người Do Thái, người “thẳng” và người đồng tính, người giàu và người nghèo đều nhận ra rằng nếu họ kiếm tìm bên dưới những điểm khác biệt bề mặt đã chia rẽ họ, họ sẽ tìm thấy lòng nhân đạo ở một tầm cao mới, dành cho tất cả. Với sự giúp đỡ của Enneagram, chúng ta sẽ khám phá ra rằng những người tính cách kiểu Sáu đều giống nhau, và họ có cùng những giá trị sống giống với các kiểu tính cách khác.

Những người da đen có nhiều điểm chung với những người da trắng hơn họ tưởng. Tính cộng đồng và lòng nhân ái ở một Cấp độ hoàn toàn mới sẽ nổi lên, xóa bỏ mọi nỗi sợ hãi và sự thiếu hiểu biết cũ kỹ. Tuy vậy, Enneagram không phải là một tôn giáo, nó cũng không làm thay đổi xu hướng tôn giáo của một người nào đó. Nó không được coi như một hành trình tâm linh hoàn chỉnh. Tuy nhiên, nó chứa đựng yếu tố cốt lõi nhất trong mọi hành trình tâm linh: sự thấu hiểu về bản thân.

Nếu không có sự thấu hiểu về bản thân, chúng ta sẽ không thể bước thật xa trên hành trình tâm hồn của mình, và cũng sẽ không thể duy trì bất cứ sự tiến triển nào mà chúng ta đạt được. Một trong những mối nguy hiểm lớn nhất của nỗ lực biến đổi chính là việc bản ngã chúng ta sẽ cố gắng né tránh việc xử lý các vấn đề tâm lý sâu thẳm trong nội tâm bằng cách vội vã nhảy vào quá trình lột xác. Điều này xảy ra bởi bản ngã luôn mơ mộng về chính nó như một thứ “cao cấp” hơn. Có bao nhiêu kẻ mới tập chân tu đã từng tự thuyết phục bản thân rằng họ chỉ còn cách một bước chân để trở thành thánh nhân? Có bao nhiêu người tập thiền khẳng định chắc chắn rằng họ đã đạt được sự giác ngộ trong một khoảng thời gian kỷ lục? Sự thấu hiểu bản thân đóng vai trò như một người bảo vệ vô giá giúp bạn chống lại việc tự lừa dối chính mình. Enneagram đưa chúng ta đến mọi nơi (và mang lại những tiến triển thực sự) bởi điểm bắt đầu của Enneagram chính là hoàn cảnh hiện tại của chúng ta. Nó giúp hé lộ đỉnh cao tâm hồn ta có thể vươn tới, cũng như chiếu một nguồn sáng chân minh, không phán xét lên những mảng tối và sự cầm tù trong cuộc sống của chúng ta. Nếu chúng ta muốn sống như những bản thể tâm linh trong thế giới vật chất này, dưới đây là những yếu tố cần phải được khám phá.

“Đừng òa khóc, đừng để cơn phẫn nộ bùng lên. Hãy thấu hiểu.”

SIPNOZA

“Giăng thuyền buồm đi tới mặt trăng cũng có ích gì khi ta chẳng thể vượt qua khoảng không ngăn ta đến với chính mình?”

THOMAS MERTON

Hiện diện (ý thức, chánh niệm), Thực hành tự quan sát (đạt được từ sự tự nhận thức) và Thấu hiểu ý nghĩa của những trải nghiệm mà ai đó có (diễn giải một cách chính xác những trải nghiệm đó dựa trên thông tin về một bối cảnh rộng hơn mà người đó thuộc về, ví như cộng đồng hay hệ thống tư tưởng tâm linh) là ba yếu tố cần thiết để sự biến đổi có thể diễn ra. Bản thể cung cấp yếu tố đầu tiên, bạn cung cấp yếu tố thứ hai, và Enneagram cung cấp yếu tố thứ ba. Khi ba yếu tố này được kết hợp lại với nhau, mọi thứ sẽ diễn ra một cách hết sức nhanh chóng.

GIỚI THIỆU VỀ CHÍN KIỂU TÍNH CÁCH

Bạn bắt đầu làm việc với Enneagram bằng việc xác định ra kiểu tính cách của mình và tìm hiểu những vấn đề nổi bật của kiểu tính cách đó.

Mặc dù chúng ta sẽ tìm thấy ở chính mình cả chín kiểu tính cách, nhưng những đặc điểm nổi trội nhất sẽ quyết định kiểu tính cách của chúng ta. Ở trang 24, bạn sẽ tìm thấy một bảng hỏi, Riso-Hudson QUEST, có thể giúp bạn lọc ra kiểu tính cách căn bản của bạn, và ở đầu mỗi chương sẽ có một bài kiểm tra thứ hai, Riso-Hudson TAS hay Bộ lọc Kiểu Thái độ1, để giúp bạn kiểm chứng những điều đã khám phá.

Kết hợp hai bài kiểm tra đó cùng với những miêu tả và bài tập trong từng chương dành cho các kiểu tính cách, bạn sẽ có khả năng khám phá ra kiểu tính cách của mình với độ chính xác cao.

Bây giờ, hãy đọc tên của các kiểu được liệt kê dưới đây cùng với những dòng miêu tả ngắn để xác định ra hai hay ba kiểu tính cách miêu tả bạn một cách chính xác nhất. Hãy nhớ rằng đây chỉ là những đặc điểm nổi trội và không đại diện cho toàn bộ các sắc thái của mỗi kiểu tính cách.

Kiểu Một: Người Cải Cách

Đây là loại tính cách nguyên tắc và đầy lý tưởng. Họ là những người tận tụy và tôn trọng đạo đức, với một nhận định rất mạnh mẽ về cái đúng và cái sai. Họ là những người thầy giáo và những quân nhân thập tự chinh, họ luôn nỗ lực để hoàn thiện mọi thứ nhưng lại sợ phạm phải sai lầm. Có tổ chức, trật tự và tỉ mỉ, họ cố gắng duy trì những chuẩn mực cao nhưng lại có thể trở thành những người hay chỉ trích và theo chủ nghĩa hoàn hảo. Họ thường có những cơn giận giữ kìm nén trong lòng và dễ mất kiên nhẫn. Lúc ở trạng thái tích cực nhất, họ là những cá nhân thông thái, sáng suốt, thực tế, kiêu hãnh, và là những anh hùng đạo đức.

Kiểu Hai: Người Trợ Giúp

Đây là loại tính cách biết quan tâm và chú trọng đến các mối quan hệ cá nhân. Loại Hai là những người biết cảm thông, chân thành và tốt bụng. Họ thân thiện, hào phóng và sẵn sàng hy sinh bản thân, nhưng họ cũng có thể trở nên đa cảm, hay tâng bốc và luôn cố để lấy lòng người khác. Họ luôn có động lực để trở nên gần gũi với người khác, thường giúp đỡ người khác để cảm thấy được cần đến. Họ là mẫu người thường có vấn đề trong việc chăm sóc bản thân và thừa nhận nhu cầu của chính mình. Ở trạng thái tích cực nhất, tính cách kiểu Hai là những người không ích kỉ, đầy nhân văn, có một tình yêu vô điều kiện dành cho chính họ và những người khác.

“Nếu con người hiểu rõ về chính mình thì hẳn Chúa đã chữa lành và cứu rỗi chúng ta.”

PASCAL

Kiểu Ba: Người Thành Đạt

Đây là loại tính cách dễ dàng thích nghi và hướng tới thành tựu. Họ là những người tự tin, cuốn hút, và hấp dẫn. Hoài bão, đầy năng lực và năng lượng, họ còn chú ý đến vị trí xã hội và luôn có động lực lớn cho sự phát triển cá nhân. Tính cách loại Ba thường để tâm đến hình ảnh của mình và những gì người khác nghĩ về mình. Họ là điển hình cho loại tính cách hay gặp rắc rối với chủ nghĩa làm việc và sự cạnh tranh. Ở trạng thái tốt nhất, tính cách kiểu Ba biết chấp nhận bản thân, chân thực và làm tất cả những gì họ có thể – hình mẫu lý tưởng truyền cảm hứng cho những người xung quanh.

Kiểu Bốn: Người Theo Chủ Nghĩa Cá Nhân

Đây là loại tính cách lãng mạn và nội tâm. Tính cách loại Bốn thường tự biết mình, nhạy cảm, khép kín và ít nói. Họ sẵn sàng bộc lộ bản thân, chân thành với cảm xúc của mình, trở nên thân mật, nhưng họ cũng dễ buồn bã và thiếu tự tin. Họ có thể giữ khoảng cách với người khác để tránh việc cảm thấy bị tổn thương và khiếm khuyết, do đó họ cũng có thể khinh thường và không đi theo lối sống thông thường. Họ có thể mắc vấn đề với lối sống buông thả và cảm thấy tự thương hại. Ở trạng thái tích cực nhất, tính cách kiểu Bốn tràn đầy cảm hứng và sáng tạo, họ có thể làm mới bản thân và thay đổi các trải nghiệm.

Kiểu Năm: Người Điều Tra

Kiểu Năm là loại người với tính cách mạnh mẽ và thông minh một cách đầy lý trí. Tính cách loại Năm rất tỉnh táo, sâu sắc và tò mò. Họ có thể chú tâm và tập trung vào việc phát triển các ý tưởng và kỹ năng phức tạp. Tính cách độc lập và sáng tạo, họ có thể chìm đắm trong suy nghĩ và những ý tưởng trừu tượng. Họ có thể trở nên xa cách, nhưng lại đầy xúc cảm và mãnh liệt. Họ thường có vấn đề với việc tự cô lập, lập dị và chống đối. Ở trạng thái tích cực nhất, tính cách kiểu Năm là những nhà tiên phong với tầm nhìn xa trông rộng, họ thường đi trước thời đại và có thể nhìn thấy thế giới dưới một con mắt hoàn toàn khác.

Kiểu Sáu: Người Trung Thành

Đây là loại tính cách tận tụy, luôn hướng đến sự đảm bảo an toàn. Tính cách kiểu Sáu đáng tin cậy, chăm chỉ và có trách nhiệm. Tuy vậy, họ cũng có thể trở nên phòng thủ, lẩn tránh và cực kỳ hay lo lắng – liên tục căng thẳng và không ngừng phàn nàn về điều đó. Họ thường cẩn trọng và thiếu quyết đoán nhưng cũng dễ phản ứng, chống đối và nổi loạn.

Họ thường mắc vấn đề với việc hoài nghi bản thân và tính hay ngờ vực. Ở trạng thái tốt nhất, tính cách loại Sáu là những người cân bằng nội tâm, tự tin, độc lập và hay giúp đỡ kẻ yếu một cách đầy dũng cảm.

Kiểu Bảy: Người Nhiệt Huyết

Đây là loại tính cách bận rộn và làm việc có hiệu quả. Tính cách loại Bảy đa tài, lạc quan và ngẫu hứng. Họ là những người hóm hỉnh, nhiệt huyết và thực tế, có cũng có thể trở nên năng động thái quá, phân tán tư tưởng và không có kỷ luật. Họ liên tục tìm kiếm những trải nghiệm mới mẻ và thú vị, tuy vậy họ cũng có thể trở nên mất tập trung và kiệt sức vì di chuyển không ngừng. Họ thường gặp vấn đề với tính nông cạn và bốc đồng của mình. Khi ở trạng thái tích cực nhất, tính cách kiểu Bảy tập trung tài năng của mình vào những mục tiêu chính đáng, trở nên vui vẻ, thành công, và tràn đầy lòng biết ơn.

Kiểu Tám: Người Thách Thức

Đây là kiểu tính cách đầy quyền lực và chuyên quyền. Nhóm Tám là những người tự tin, mạnh mẽ và quả quyết. Họ thích che chở, tháo vát và quyết đoán, họ cũng có thể trở nên kiêu ngạo và thích lấn át. Tính cách kiểu Tám luôn cảm thấy rằng họ cần phải điều khiển môi trường của mình, đôi lúc họ trông có vẻ giận dữ và đáng sợ. Họ thường có vấn đề với việc cho phép bản thân gần gũi với người khác. Ở trạng thái tích cực nhất, tính cách kiểu Tám là những người tự chủ – họ sử dụng sức mạnh của chính mình để khiến cho cuộc sống của người khác trở nên tốt đẹp hơn, họ là những người anh hùng, vĩ đại và thường để lại dấu ấn trong lịch sử.

Kiểu Chín: Người Hòa Giải

Đây là loại tính cách dễ tính, khiêm nhường. Tính cách kiểu Chín là những người biết chấp nhận, đáng tin cậy và ổn định. Họ hiền hậu, tốt bụng, dễ tính và luôn ủng hộ người khác, tuy thế họ cũng có thể quá dễ dàng nghe theo ý kiến của những người xung quanh chỉ để duy trì hòa bình. Họ thường gặp vấn đề với tính thụ động và bướng bỉnh của mình. Ở trạng thái tích cực nhất, kiểu tính cách Chín là những người không thể bị đánh bại với tầm nhìn bao quát, họ có khả năng đưa mọi người xích lại gần nhau hơn và hàn gắn những cuộc xung đột.

Tuy vậy, chúng tôi khuyên bạn giữ một thái độ cởi mở và đọc hết chương dành cho Nhóm Sáu (như trong ví dụ của chúng ta) cho đến khi mọi thứ trở nên rõ ràng hơn. Nếu bản miêu tả và các bài tập gây ảnh hưởng lớn tới bạn, gần như chắc chắn bạn thuộc Nhóm Sáu.

Chúng tôi không khẳng định chắc chắn, bởi vì việc tự đánh giá dễ có khả năng sai lệch – đáng tiếc rằng, điều này cũng đúng khi bạn được đánh giá bởi một “chuyên gia Enneagram” nào đó. Do vậy, hãy dành thời gian để xác định tính cách của mình. Đọc cuốn sách này một cách cẩn thận, và hơn hết, lưu lại những thông tin bạn có trong một thời gian và thảo luận với những người hiểu bạn rõ nhất. Nhớ rằng sự khám phá bản thân là một quá trình, và quá trình này không chỉ dừng lại ở việc khám phá ra kiểu tính cách của bạn – trên thực tế, đó mới chỉ là điểm bắt đầu.

Khi bạn khám phá ra tính cách của mình, bạn sẽ biết ngay là bạn đúng. Những luồng cảm xúc của sự nhẹ nhõm cùng nỗi xấu hổ, sự phấn khởi và nỗi thất vọng, tất cả sẽ đến với bạn. Những thứ bạn vẫn biết về chính mình một cách vô thức bỗng trở nên sáng rõ. Khi điều này xảy ra, có thể chắc chắn rằng bạn đã xác định đúng tính cách của mình.

CÁC BẢNG HỎI

Bảng hỏi đầu tiên mà bạn sẽ tìm thấy dưới đây ở trang 24, là bảng Riso Hudson QUEST, bài kiểm tra phân loại nhanh Enneagram. Bài kiểm tra này giúp bạn giới hạn những lựa chọn tính cách tiềm năng cho bản thân bạn trong khoảng thời gian không quá năm phút, với độ chính xác khoảng 70%. Ít nhất bạn sẽ có thể xác định từ hai tới ba khả năng chính xác nhất cho tính cách của mình.

Nhóm bảng hỏi thứ hai là Riso-Hudson TAS – hay còn gọi là bài phân loại thái độ tính cách. Mở đầu mỗi chương là một bộ 15 câu khẳng định nêu bật lên tính cách đặc trưng của một trong chín tính cách. Nếu bạn quan tâm đến bài kiểm tra Enneagram tự chấm điểm trên máy tính, bạn có thể làm tại www.EnneagramInstitute.com. Bài kiểm tra này có tên RHETI (Công cụ dự đoán tính cách Riso-Hudson Enneagram, bản 2.5 ), bao gồm việc chọn trong số 144 các cặp câu khẳng định với độ chính xác lên tới 80% . Ngoài việc giúp bạn dự đoán tính cách chính của mình, bài kiểm tra này còn cung cấp một hồ sơ bao gồm những điểm mạnh của chín kiểu trong tính cách của bạn. Thông thường, bạn mất khoảng 45 phút để hoàn thành bài RHETI.

Nếu bạn chưa từng biết đến Enneagram trước đây, hãy làm bài QUEST và sau đó tới bài TAS để xem có sự tương thích hay không. Ví dụ, bài QUEST có thể chỉ ra rằng bạn thuộc tính cách nhóm Sáu. Tiếp theo, bạn có thể lật ngay tới 15 câu khẳng định trong bài TAS cho nhóm Sáu (ở Chương 12) để xem bạn có đạt điểm cao với những câu khẳng định đó hay không. Nếu có, khả năng cao là bạn đang đi đúng hướng.

BÀI KIỂM TRA RISO – HUDSON
BÀI KIỂM TRA PHÂN LOẠI NHANH ENNEAGRAM

HƯỚNG DẪN

Để bảng hỏi có thể mang lại một kết quả chính xác, bạn phải đọc và làm theo những hướng dẫn đơn giản sau:

• Chọn một đoạn văn trong mỗi nhóm câu khẳng định thể hiện chính xác nhất thái độ và hành vi chung của bạn.

• Bạn không cần phải đồng ý hoàn toàn với từng từ hay từng câu trong đoạn văn mình chọn. Bạn có thể chỉ đồng ý 80-90% của một đoạn văn và vẫn chọn nó chứ không phải các đoạn văn còn lại. Tuy nhiên, bạn nên đồng ý với ý tưởng và “triết lý” chung của đoạn văn đó. Bạn gần như sẽ không đồng tình với một vài chỗ trong mỗi đoạn văn. Đừng chối bỏ cả đoạn chỉ bởi một từ hay một cụm từ! Nhắc lại rằng, bạn hãy nhìn vào bức tranh tổng thể.

• Đừng phân tích thái quá những lựa chọn của mình. Chọn đoạn văn mà “linh tính” mách bảo là phù hợp với bản thân, mặc dù bạn có thể không đồng ý 100%. Tư tưởng chủ đạo và cảm ý chung của toàn bộ đoạn văn quan trọng hơn từng yếu tố cá nhân. Hãy tin vào linh cảm của mình.

• Nếu không thể quyết định được đoạn văn nào là phù hợp nhất với mình, bạn có thể có hai lựa chọn, nhưng hai đoạn văn bạn chọn phải ở trong một cặp; ví dụ, bạn chọn C trong nhóm I, X và Y trong nhóm II.

• Điền chữ cái thể hiện đoạn văn bạn chọn vào ô trống tương ứng.

NHÓM I

A. Tôi thường khá độc lập và quyết đoán: Tôi cảm thấy cuộc sống sẽ tốt đẹp nhất nếu bạn chủ động đương đầu với nó. Tôi lập ra mục tiêu cho chính mình, chủ động tham gia, và mong muốn có thể khiến mọi thứ xảy ra. Tôi không thích chỉ ngồi đó mà chẳng làm gì. Tôi muốn đạt được một điều gì đó lớn lao và muốn là một người có ảnh hưởng. Tôi không hẳn thích đối đầu, nhưng tôi cũng không để cho người khác điều khiển mình. Phần lớn thời gian tôi biết mình muốn gì và theo đuổi nó. Tôi làm việc hăng say và vui chơi hết mình.

B. Tôi thường ít nói và quen với việc ở một mình. Tôi không thích sự chú ý đổ dồn vào mình trong các tình huống xã hội, và tôi cũng không hay khẳng định bản thân một cách mạnh mẽ.

Tôi không thoải mái khi phải làm người dẫn đầu hay phải cạnh tranh với người khác. Nhiều người chắc hẳn sẽ nói rằng tôi là một kẻ mơ mộng – sự phấn khích đến với tôi rất nhiều từ trí tưởng tượng. Tôi khá hài lòng với bản thân mà không cảm thấy phải năng động trong mọi lúc.

C. Tôi thường cực kỳ có trách nhiệm và tận tụy. Tôi cảm thấy tồi tệ nếu không duy trì các mối ràng buộc và không hoàn thành những gì được kỳ vọng. Tôi muốn mọi người thấy rằng tôi luôn ở đó vì họ và tôi sẽ làm những gì tốt nhất cho họ. Tôi thường hy sinh nhiều thứ lớn lao vì lợi ích của người khác, kể cả khi họ không biết về điều đó. Tôi không quan tâm đến bản thân nhiều như vậy – tôi hoàn thành những việc phải làm và thư giãn (và làm những thứ tôi muốn) nếu còn thời gian.

NHÓM II

X. Tôi là người luôn duy trì một cái nhìn tích cực và cảm thấy mọi thứ rồi sẽ có một kết cục tốt nhất. Tôi thường tìm thấy những thứ mình đam mê và nhiều cách khác nhau để khiến bản thân bận rộn. Tôi thích ở bên cạnh mọi người và giúp họ hạnh phúc – Tôi thích chia sẻ hạnh phúc với họ (Không phải lúc nào tôi cũng cảm thấy tốt, nhưng tôi cố gắng không để ai biết điều đó!). Tuy nhiên, giữ một trạng thái tích cực đôi khi cũng có nghĩa rằng tôi đang trì hoãn việc giải quyết những vấn đề cá nhân trong một thời gian quá dài.

Y. Tôi có cảm xúc mạnh mẽ về mọi thứ – hầu hết mọi người có thể nhận thấy khi tôi đang cảm thấy tồi tệ về một điều gì đó. Tôi có thể rất dè dặt với mọi người nhưng cũng lại nhạy cảm hơn những gì tôi thể hiện. Tôi muốn biết vị trí của mình trong lòng người khác, những ai và những gì tôi có thể tin cậy – người khác có thể nhìn thấy rõ ràng vị trí của họ trong lòng tôi. Khi tôi buồn bực về một điều gì đó, tôi muốn nhận được sự phản ứng từ mọi người và muốn họ cũng trở nên lo lắng giống tôi. Tôi biết về những luật lệ, nhưng tôi không thích người khác chỉ bảo tôi phải làm những gì. Tôi muốn tự quyết định bản thân.

Z. Tôi thường tự chủ và suy nghĩ logic – Tôi không thoải mái khi phải đối mặt với cảm xúc. Tôi làm việc có hiệu quả, thậm chí đi theo chủ nghĩa hoàn hảo. Tôi thích được làm việc một mình. Khi xảy ra những vấn đề hay mâu thuẫn cá nhân, tôi cố gắng không để cho cảm xúc cá nhân chi phối hoàn cảnh. Một số người có thể nói rằng tôi quá lạnh lùng và không thể hiện gì khi người khác làm tôi buồn bực.

Để giải đoán câu trả lời của bạn, hãy xem trang 29.

“Nếu bạn ghét một người, bạn ghét một điều gì đấy ở anh ta mà bạn tìm thấy trong chính mình. Những gì không thuộc về chính chúng ta không khiến chúng ta khó chịu.”

HERMANN HESSE

NHỮNG ĐIỀU CẦN GHI NHỚ VỀ CÁC KIỂU TÍNH CÁCH

• Mặc dù tất cả mọi người đều có một sự kết hợp nhất định giữa các kiểu tính cách trong tính cách chung, một đặc điểm hoặc phong cách nhất định sẽ là “ngôi nhà” của chúng ta, và ta trở về với nó lần này đến lần khác. Tính cách căn bản của chúng ta thường giữ nguyên trong suốt cuộc đời. Con người có thể thay đổi và phát triển bằng rất nhiều cách, nhưng họ không thay đổi từ tính cách căn bản này sang tính cách căn bản khác.

• Những bản miêu tả tính cách đều mang nghĩa chung và có thể áp dụng cho cả nam lẫn nữ. Tất nhiên, hai giới tính này sẽ thể hiện những thái độ, đặc tính và xu hướng giống nhau bằng những cách khác nhau, nhưng những vấn đề cơ bản của các loại tính cách đó thì vẫn giữ nguyên.

• Không phải tất cả những gì được miêu tả trong tính cách căn bản của chúng ta đều đúng trong mọi tình huống. Đó là do chúng ta không ngừng biến động giữa các đặc điểm tích cực, thông thường và tiêu cực trong tính cách. Điều này sẽ được thảo luận thêm trong Các Cấp độ của Sự phát triển (Chương 6). Chúng ta sẽ thấy rằng mức độ trưởng thành và căng thẳng tăng lên có ảnh hưởng đến cách chúng ta thể hiện kiểu tính cách của mình.

• Mặc dù đã đặt cho từng kiểu tính cách một cái tên mang tính miêu tả (ví dụ như Người Cải Cách, Người Trợ Giúp, Người Thành đạt…), trong thực tế chúng tôi vẫn ưa sử dụng các con số Enneagram hơn. Các con số là những giá trị trung lập – chúng mang lại một cách gọi nhanh và không thiên vị. Hơn nữa, giá trị thứ tự của các con số không quan trọng: Một kiểu tính cách với con số có giá trị cao hơn không có nghĩa là tốt hơn một kiểu tính cách với con số có giá trị thấp hơn. (Ví dụ, tính cách kiểu Chín không tốt hơn tính cách kiểu Một.)

• Không có kiểu tính cách nào tốt hay tệ hơn kiểu nào – tất cả đều có những mặt tốt và mặt xấu, điểm mạnh và điểm yếu. Tuy vậy, một vài kiểu tính cách có thể được xem trọng hơn các kiểu khác trong một nền văn hóa hay một nhóm cụ thể. Khi bạn học thêm nhiều thứ về các kiểu tính cách, bạn sẽ thấy rằng kiểu tính cách nào cũng có những khả năng đặc biệt, cũng như những hạn chế khác nhau.

Không quan trọng bạn thuộc kiểu tính cách nào, bạn luôn có cả chín bên trong mình với một mức độ nhất định. Việc khám phá tất cả và quan sát cách chúng hoạt động bên trong bạn chính là việc nhìn thấy một phổ sắc thái toàn diện của Bản chất con người. Sự nhận thức này sẽ khiến bạn thấu hiểu và cảm thông người khác hơn, bởi bạn sẽ nhận ra rất nhiều khía cạnh trong những thói quen và phần nào đó của họ ở trong chính mình. Bạn sẽ cảm thấy việc lên án tính hung hăng của nhóm Tám hay tính phụ thuộc không che đậy của nhóm Hai trở nên khó khăn hơn nhiều, vì chúng ta nhận thức được tính hung hăng và phụ thuộc trong chính chúng ta. Nếu bạn tìm hiểu cả chín kiểu tính cách bên trong mình, bạn sẽ thấy chúng ảnh hưởng lẫn nhau như thế nào – giống như cách mà biểu tượng Enneagram thể hiện.

Phân loại tính cách người khác

Chúng tôi có một nhận định mạnh mẽ rằng việc phân loại người khác luôn rắc rối hơn việc xác định tính cách cho chính mình. Mỗi người đều có những điểm mù riêng, và có quá nhiều những biến thể của các kiểu tính cách khiến chúng ta khó có thể biết hết. Do định kiến của bản thân, chúng ta cũng rất có thể có ác cảm lớn đối với một số loại tính cách nào đó. Hãy nhớ rằng, Enneagram chủ yếu chỉ dùng để khám phá và thấu hiểu bản thân.

Hơn thế, mặc dù biết được tính cách của chính mình hay người khác mang lại, điều này không nói lên cho chúng ta tất cả mọi thứ về một con người, không hơn gì việc biết được chủng tộc hay quốc tịch của một ai đó. Bản thân kiểu tính cách không nói cho chúng ta biết điều gì về quá khứ, trí tuệ, tài năng, sự trung thực, liêm khiết, tính cách, và rất nhiều nhân tố khác của một con người. Mặt khác, kiểu tính cách nói cho chúng ta biết rất nhiều điều về cách nhìn nhận thế giới, những quyết định chúng ta thường lựa chọn, những giá trị chúng ta tin tưởng, những gì thúc đẩy chúng ta, cách mà chúng ta phản ứng lại với mọi người, cách chúng ta đối mặt với sự căng thẳng, và rất nhiều điều khác nữa. Khi chúng ta trở nên quen thuộc hơn với những xu hướng tính cách được hé lộ bởi hệ thống này, chúng ta sẽ trân trọng những quan niệm của người khác.

“Kẻ biết người là người khôn, kẻ biết mình là người sáng.”

LÃO TỬ

MỤC ĐÍCH SÂU XA HƠN CỦA ENNEAGRAM

Việc xác định ai đó thuộc một trong chín kiểu tính cách có thể là một việc mang tính cách mạng. Lần đầu tiên trong đời, chúng ta nhận ra một xu hướng và nguyên căn chung cho cách mà chúng ta đang sống và hành xử. Tuy vậy, ở một mức độ nào đó, việc “nhận biết kiểu tính cách” có thể bị hợp nhất với cách chúng ta nhìn nhận chính mình và trở thành một chướng ngại trong quá trình phát triển của mỗi người.

Thật vậy, một số học viên của Enneagram đã bị ám ảnh bởi kiểu tính cách của họ – “Tất nhiên là tôi luôn bị ảo tưởng! Dù gì thì tôi cũng là loại Sáu”, hay “Bạn biết chúng tôi là loại Bảy đến mức nào rồi đấy! Chúng tôi cứ luôn phải di chuyển!” Biện minh cho những hành vi đáng ngại hay lựa chọn một nhân dạng cứng nhắc là những cách sử dụng Enneagram sai lầm.

Tuy nhiên, bằng cách giúp chúng ta nhận ra việc mình bị nhốt trong tâm lý mê muội của bản thân như thế nào và cách chúng ta bị tách rời với bản thể Tự nhiên của mình, Enneagram mở ra cánh cửa giúp nhìn sâu vào nhân dạng bí ẩn thật sự của bản thân. Ý nghĩa của Enneagram là để khởi tạo một quá trình tự vấn có thể dẫn chúng ta đến với một sự thật sâu sắc hơn về bản thân và vị trí của chúng ta trong thế giới này. Tuy nhiên, nếu chúng ta sử dụng Enneagram đơn giản chỉ để tìm ra một hình ảnh bản thân đẹp đẽ hơn, chúng ta sẽ đặt dấu chấm hết cho quá trình khám phá (hay đúng hơn là tìm lại) Bản chất thực sự của chính mình. Việc tìm hiểu tính cách cá nhân sẽ mang đến cho chúng ta những thông tin quan trọng, giúp mở ra điểm khởi đầu cho một hành trình xa hơn. Tóm lại, khám phá ra kiểu tính cách của bản thân không phải là điểm dừng chân cuối cùng.

Mục đích của Công trình này là để ngăn chặn những phản ứng tự động của tính cách bằng việc mang đến nhận thức về nó. Chỉ khi chúng ta nhận thức và thông suốt về cách tính cách chúng ta vận hành, chúng ta mới có thể thức tỉnh – đây cũng chính là lý do vì sao cuốn sách này ra đời. Khi chúng ta càng nhìn thấy những phản ứng cơ học trong tính cách bản thân, mức độ chúng ta nhận dạng chính mình với các kiểu tính cách càng giảm đi và càng có nhiều tự do hơn. Đó là tất cả những gì mà Enneagram chứa đựng.