Review: Viên cảnh sát thứ ba – Lạc trong mê cung tâm trí của những ngã ba

Thật là một cuốn sách kỳ lạ! Nó có trí tưởng tượng vượt trội, liên tưởng triết học và ẩn dụ, thời gian và không gian, sự sống và cái chết đều được nhìn thấu nhưng không được tiết lộ. Nhìn bề ngoài ” Viên cảnh sát thứ ba” là một câu chuyện trinh thám cảnh sát được kết nối bằng những chiếc xe đạp, nhưng sau khi bí ẩn được hé lộ, thật khó để không thở dài: Đây thực sự là một câu hỏi về vũ trụ “tồn tại hay không tồn tại” .Tác giả mời độc giả cùng nhau vạch trần những lời nói dối và hư cấu, đồng thời tạo ra hư cấu.

Người ta nói muốn hiểu tác phẩm thì nên hiểu đôi chút về tác giả. Nói một chút về tác giả thì chính ông đã không bao giờ được nhìn thấy cuốn tiểu thuyết thứ hai của mình ( là quyển này nè ) được xuất bản trong suốt cuộc đời của mình. Sau khi phát hành thì quyển này cũng ít được chú ý ,có thể nói trong thời gian dài đã chìm vào quên lãng nó chỉ thật sự được biết đến rỗng rãi trở thành hit nhờ một bộ phim truyền hình Mỹ năm 2005. Đúng nửa thế kỷ sau khi cuốn tiểu thuyết gốc được xuất bản, phiên bản tiếng Việt được phát hành “muộn màng”.Hơi đặc biệt ha,nên mình nghĩ vì tụ chung như vậy thì đặc biệt nên mua.

Tóm tắt nội dung là nhân vật “Tôi” và người làm thuê John Divney đã hợp tác sát hại ông lão Philip Mathers để chiếm lấy chiếc hộp đen của ông ta, trong đó có thể chứa rất nhiều tiền. Divney đã giấu hộp đen và nhờ “tôi” sau nhiều ngày tháng lấy lại nhưng hộp đen lại không ở đúng nơi mà Divney đã giấu nó.Từ đó “tôi” trải qua hàng loạt cuộc phiêu lưu và chứng kiến đủ loại câu chuyện kỳ lạ, phải đến cuối cùng, mọi bí ẩn mới được hé lộ.Sau cuôc trò chuyện với Mathers, ông ta nhắc đến đồn cảnh sát nên” tôi “ bắt tay vào đường đến đồn cảnh sát để tìm kiếm manh mối về chiếc hộp đen.Và ở đây công việc chính của đồn cảnh sát là tìm xe đạp, mặc định những người đến đồn cảnh sát đều làm vậy vì bị mất xe đạp.

Chúng ta chỉ có thể tin vào logic được trình bày trong tiểu thuyết và tuân theo logic này để hiểu tiểu thuyết. Thời gian và không gian liên tục được tái tạo và thiết lập trong tiểu thuyết. Những gì đã xảy ra trong quá khứ sẽ tái diễn, đoạn tìm đồn cảnh sát ở đầu tiểu thuyết được sao chép y hệt ở cuối tiểu thuyết mà tác giả muốn thể hiện chắc chắn là vòng lặp thời gian và tình thế vô vọng mà các nhân vật rơi vào. Trong đó về mặt không gian, trần nhà có thể quan sát nhiều địa điểm thực tế khác nhau cũng rất đáng ngạc nhiên, không gian dường như không ngừng biến dạng, nén lại và giãn nở để chống chọi với khả năng phát triển tự do và phi lý của người kể chuyện “tôi”.

Lúc đầu khi đọc mình nghĩ O’Brien đã tạo ra ảo ảnh ma thuật. Mình tin rằng “tôi” chỉ đang du hành qua một thế giới giả tưởng, bị ám ảnh bởi những cơn ác mộng. Bởi vì linh hồn “của tôi” đã lột bỏ lớp vỏ và vẫn đang nói chuyện với “tôi”, càng khẳng định thêm sự tồn tại của cơ thể vật chất. Phải đến cuối mình mới biết tác giả đã trêu người đọc như mình từ đầu đến cuối.

Cuốn tiểu thuyết thiết lập bởi những lý thuyết kỳ quái vượt quá giới hạn hiểu biết của con người. Ví dụ, một người khi sinh ra, mặc một chiếc áo choàng “màu của gió”, mỗi năm lại thêm một lớp áo choàng, khi màu cuối cùng chuyển sang màu đen thì đó là lúc chết. Hình ảnh phản chiếu của chúng ta trong gương sẽ luôn ở thời điểm cuối cùng, vì vậy bằng cách sử dụng vô số tấm gương để khúc xạ, có thể đảo ngược quá khứ của chính mình một cách vô hạn.

Trong tiểu thuyết có rất nhiều nghi vấn, đều là manh mối. Cái đồn cảnh sát thô kệch, cẩu thả, không có bề dày, bề rộng này giống như một sự nhạo báng sự mất đi nội tại và chiều sâu của chủ nghĩa hậu hiện đại và nỗi sợ hãi đối với thế giới của các ý niệm. Hai hoặc ba sĩ quan cảnh sát dựa vào các chỉ số dữ liệu và đòn bẩy để kiểm soát xã hội, điều này giống như một phép ẩn dụ cho sự xâm nhập của quyền lực vào cuộc sống hàng ngày. Điều buồn cười hơn nữa là vị trung sĩ cảnh sát tin vào thuyết nguyên tử đã nhìn thấu sự nguy hiểm của những “người đi xe đạp”. Khi con người sử dụng xe đạp lâu ngày, các nguyên tử của xe đạp và con người sẽ “biến đổi”, kết quả là con người sẽ dần dần trở nên vật chất hóa, chiếc xe đạp sẽ trở nên tán tỉnh và có thể tự “bỏ chạy”.

Tương tự như vậy, sớm hay muộn tính cách của chiếc xe đạp sẽ hòa nhập vào tính cách con người. Đây là lý do tại sao Cảnh sát trưởng nhốt chiếc xe đạp vào xà lim để ngăn nó trở thành người và gây rắc rối. O’Brien cũng tìm thấy một định luật như “Catch-22”, có thể dễ dàng vô hiệu hóa mọi điều kiện và quay trở lại điểm giải thích ban đầu. Đây là lý do khiến cảnh sát treo cổ “tôi”vì “tôi” không có tên nên không tồn tại và dường như miễn nhiễm với sự trừng phạt . Nhưng điều này cũng có nghĩa là ngay cả khi “tôi” bị xử tử, điều đó vẫn có thể được coi như chưa từng xảy ra.

“Chuyện xe đạp hả?” “Tôi”, người đã tiếp xúc lại với thế giới của những người đi xe đạp nhưng vô thức, sẽ phản ứng thế nào trước câu hỏi “kỳ lạ” của cảnh sát trưởng và sự tham gia của Divney? Có lẽ là một địa ngục khác.

Xuyên suốt truyện liên tục nhắc đến một học giả tên là De Selby, người có vai trò to lớn trong việc hình thành tính cách nhân vật chính, thậm chí còn trở thành động cơ thúc đẩy nhiều tội ác của nhân vật. Sau khi mình đọc nửa quyển thì có lên mạng tìm kiếm và phát hiện ra rằng không có người nào như vậy cả :)) và cảm thấy như bị tác giả đánh lừa. Kiểu lừa gạt này không phải là duy nhất, sau khi đọc toàn văn và phụ lục giải thích kèm sẽ có cảm giác như mình đã bị lừa. Cũng có thể nói toàn bộ cuốn tiểu thuyết là một kiểu đánh lừa người đọc.

Đối với cuốn tiểu thuyết này chính việc lựa chọn độc giả chứ không phải độc giả lựa chọn. Mình sẽ không kêu gọi mọi người làm quen với tiểu thuyết gia vĩ đại này và cuốn tiểu thuyết “Viên cảnh sát thứ ba “ mà hãy để chính cuốn tiểu thuyết chọn độc giả của nó khi người đọc thực sự chú ý sẽ khám phá ra kho báu có một không hai này và biết cách cất giấu nó.